Głównymi bohaterami powieści są Carl Friedrich Gauss oraz Aleksander von Humboldt (no i jego asystent, przepraszam, „współpracownik” – bo tak sam chce być nazywany – Aimé Bonpland). Urodzony w 1769 roku Humboldt-przyrodnik (nie mylić z Wilhelmem Humboldtem-językoznawcą) prze-mierza świat (mówimy przecież o „rachubie świata”) od Ameryki Łacińskiej (tam bada m.in. dorzecze Orinoko) i Północnej (właśnie malują na biało siedzibę amerykańskich prezydentów) do Rosji (i jeszcze kawałek dalej). Młodszy o osiem lat Gauss zamknięty w czterech ścianach pomieszczeń o różnym standardzie prze-mierza świat swojego umysłu. Humboldt walczy o wiedzę, nierzadko ryzykując życiem; odkrycia Gaussa rodzą się jakby mimochodem (nawet w intymnych chwilach, które profesor dzieli z żoną…).

„Rachuba świata” to ciekawe połączenie obfitującego w przełomowe (tak!) wydarzenia świata przełomu wieków z rzeczowym, oszczędnym, wręcz kronikarskim stylem Daniela Kehlmanna. Na niebie balony, na wodzie parowce, na ziemi powozy… W tym samym czasie Aleksander von Humboldt wiedzie swoje kawalerskie życie w służbie ojczyźnie. Natomiast Carl Friedrich Gauss rozgląda się za kobietami, od czasu do czasu awanturuje się, ucieka przed oskarżeniami o zdradę ojczyny – i myśli, pracuje, myśli, pracuje… Wiele ich różni, ale nie mniej łączy (i nie jest to wyłącznie organizacja dla badań nad zjawiskami magnetycznymi): obaj budzą sympatię i nierzadko (zwłaszcza Humboldt) ciepły uśmiech.

W końcu „Rachuba świata” to nie tylko poważna misja, lecz także ekscytująca przygoda i pyszna zabawa!

Daniel Kehlmann „Rachuba świata”, przeł. Jakub Ekier (Wydawnictwo W.A.B.)