O stresie mówi się dzisiaj wiele, zwłaszcza o jego niszczącym wpływie na naszą kondycję psychiczną – eksperci programu „Odnaleźć siebie” wskazują jednak, że stres może też odgrywać pozytywną rolę.

Naukowcy wyróżniają stres pozytywny, tzw. eustres motywujący nas do działania i podnoszący poziom energii oraz stres negatywny, tzw. dystres paraliżujący nas, uniemożliwiając konstruktywne działanie, często towarzyszy mu reakcja ucieczkowa.

Jak jednak sprawić, aby stres był dla nas bodźcem do stawiania czoła wyzwaniom i przeciwnościom, a nie kamieniem u szyi ciągnącym w dół? Ogólnopolski koordynator programu „Odnaleźć siebie” z ramienia Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, doc. Joana Meder mówi: Rzeczywistość staje się taką, jaką ją widzimy. Jeśli oceniamy ją jako trudną, ale nie bez wyjścia i szukamy rozwiązań, najprawdopodobniej w końcu znajdziemy sposób na jej przezwyciężenie. Jeśli natomiast postrzegamy sytuację jako beznadziejną, wtedy nawet nie podejmujemy żadnych działań, co automatycznie przekreśla jakąkolwiek szansę na korzystne wybrnięcie z kłopotu.

Choć w języku potocznym stres ma znaczenie negatywne, to jednak, na pewnym poziomie, mobilizacja pod wpływem stresu bywa bardzo skuteczna. Wiele osób wspomina na przykład o uskrzydlającym dreszczyku emocji w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej. Podobnie bywa w momentach rywalizacji, kiedy to presja ze strony konkurentów może wyzwolić w nas dodatkowe pokłady energii. Stres również ubarwia nasze życie, nadaje znaczenie wielu wydarzeniom, np. im trudniejszy egzamin i w związku z tym większa dawka stresu, tym większa satysfakcja i wzrost samooceny po pomyślnym zaliczeniu. Spotkać można też osoby, które wręcz nie potrafią funkcjonować bez presji i najlepiej funkcjonują w napiętej atmosferze, gdy gonią terminy, a kwestie do załatwienia charkteryzują się wysokim stopniem komplikacji. 

Warto stawiać czoło skomplikowanym sytuacjom, a jednocześnie utrzymać zdrowy dystans wobec zdarzeń, pamiętając, że samo zamartwianie się nigdy nie pomoże. Konstruktywna konfrontacja z problemem jest najlepszą reakcją w sytuacji rodzącej stres. Jej przeciwieństwem jest ucieczka, unikanie problemu, jedną z jej popularniejszych form jest „zagłuszanie” problemu alkoholem bądź narkotykami.

Niezależność i przekonanie, że mamy wpływ na nasz los, jest jednym z elementów broniących nas przed załamaniem psychicznym. Podobnie jak poczucie bezpieczeństwa i pewności siebie. Niszczą nas natomiast negatywne emocje wobec siebie i innych. Nie rozpamiętujmy złych wspomnień, klęsk, nie rozdmuchujmy problemów. Oczywiście są sytuacje, wobec których stajemy bezradni, niektóre zdarzenia kryzysowe wystawiają nas na ciężką próbę. Ważne jest, aby mieć bliską osobę, u której można znaleźć oparcie i zrozumienie. Czasem jednak, z różnych powodów, nie możemy liczyć na wsparcie, a zwłaszcza zrozumienie. Prowadzone przez nas „Centra Pomocy” są właśnie takim miejscem, gdzie można się wtedy udać – mówi doc. Joanna Meder.W „Centrach Pomocy” eksperci mogą objaśnić również podstawowe techniki radzenia sobie ze stresem – techniki oddechowe, wizualizacyjne czy relaksacja mięśni pomogą w codziennych sytuacjach stresowych.

Psychologowie poświęcają też sporo uwagi przyczynom stresu. Opracowana przez psychologów, T.Holmes’a i R.Rahe, skala sytuacji stresowych wskazuje, że każde poważniejsze doświadczenie życiowe bywa źródłem stresu i napięć, niezależnie czy ma ono pozytywny czy negatywny charakter. Według tej skali ślub, jako wydarzenie gruntownie zmieniające nasze życie, generuje niewiele mniejszy stres niż rozwód! Zaskoczeniem może być również fakt, że znaczącym źródłem napięć może być także urlop (poniżej załączono tabelę z klasyfikacją podstawowych wydarzeń życiowych powodujących stres). Konstruując tabelę naukowcy opierali się na badaniach, jak dużą zmianę sytuacji niosą ze sobą poszczególne zdarzenia. Klasyfikacja opiera się na założeniu, że źródłem stresu są zmiany jakie zachodzą w naszym życiu. Jest tak, ponieważ każda zmiana stawia wobec nas nowe wymagania i narzuca konieczność podjęcia działań przystosowawczych, które przywróciłyby nam poczucie wewnętrznej równowagi.  

Ogólnopolski Program Zmiany Postaw wobec Psychiatrii „Odnaleźć siebie” ma charakter edukacyjny. Jego nadrzędnym celem jest przełamanie barier związanych z leczeniem zaburzeń psychicznych i mitów nagromadzonych wokół psychiatrii. Naczelnym założeniem jest zbudowanie pozytywnego wizerunku psychiatrii wśród innych nauk medycznych.

Patronat merytoryczny nad akcją „Odnaleźć Siebie” objął Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Koordynatorem programu z ramienia PTP jest docent Joanna Meder. Honorowy patronat nad programem objął Minister Zdrowia, biuro oficera łącznikowego WHO w Polsce. Partnerem Programu jest polska firma farmaceutyczna Adamed.

Więcej informacji: www.odnalezcsiebie.pl