Postępująca cyfryzacja, którą pandemia COVID-19 tylko przyspieszyła, a także szereg innych globalnych trendów sprawiają, że popyt na inżynierów nie słabnie. Aby mieć pewność, że nasza kariera zawodowa okaże się sukcesem, warto sprawdzić, jakie specjalności są obecnie najbardziej pożądane na rynku pracy oraz jak kształtować się będą trendy w zakresie zapotrzebowania na konkretne specjalności inżynierskie w najbliższych latach.

Jak wiadomo, inżynier niejedno ma imię – tym szacownym tytułem określić się mogą zarówno specjaliści w obszarze branży IT, automotive, budownictwa czy szeroko pojętego przemysłu, ale również osoby dysponujące wiedzą i umiejętnościami z zakresu bankowości, TSL, supply chain, biotechnologii czy paliw.

Choć inżynier (rozumiany jako osoba posiadająca szeroką wiedzę i kompetencje z zakresu nauk technicznych i inżynierskich) stanowi obecnie jedną z najbardziej pożądanych profesji na polskim rynku pracy, warto podkreślić, że na najkorzystniejsze warunki zatrudnienia liczyć mogą ci, którzy dysponują umiejętnościami wpisującymi się w obszary gospodarki posiadające największe deficyty kadrowe. W których branżach liczba proponowanych stanowisk przewyższa liczbę specjalistów chętnych do podjęcia pracy i dlaczego? I jaki wpływ miała na to pandemia COVID-19?

Nowa rzeczywistość, nowe zapotrzebowanie

– Sytuacja pandemiczna doprowadziła do dużej zmiany w zakresie naszego stylu życia, a to przekłada się na rosnące zapotrzebowanie na inżynierów. Przenieśliśmy swoje życie do sieci – to w internecie robimy obecnie zakupy, płacimy rachunki, komunikujemy się z bliskimi czy po prostu pracujemy. Zmiana modelu pracy przyspieszyła tworzenie oraz rozwój już istniejących narzędzi do pracy zdalnej, przez co wzrosło zapotrzebowanie m.in. na specjalistów z zakresu przetwarzania danych w chmurze, specjalistów do spraw cyberbezpieczeństwa, jak również analityków danych – zauważa mgr Maryla Rarus, doradca zawodowy oraz p.o. kierownika Biura Karier Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie.

Także obostrzenia dotyczące limitu klientów w sklepach przyczyniły się do tego, że coraz chętniej kupujemy w internecie. Z badania „E-commerce w Polsce”, przygotowanego przez Gemini, wynika, że w 2021 roku 77% internautów kupowało produkty online. – Rozwój usług z sektora e-commerce wpłynął bezpośrednio na wzrost zapotrzebowania na usługi kurierskie związane z dostarczeniem zamówionych produktów do domu. Przełożyło się to w naturalny sposób na zwiększone zapotrzebowanie na inżynierów z obszaru logistyki, dbających o terminowe dostawy. Spektrum specjalizacji poszukiwanych obecnie przez pracodawców jest szerokie, począwszy od osób zarządzających magazynami aż do specjalistów pracujących nad automatyzacją procesów. Możemy spodziewać się, że ta sytuacja utrzyma się przez dłuższy czas – dodaje Maryla Rarus.

Pandemia a inżynierowie

Bezpośrednia korelacja między pandemią a zapotrzebowaniem rynku na konkretnych specjalistów –inżynierów przejawia się również w przyspieszonej automatyzacji, robotyzacji oraz informatyzacji procesów w polskich firmach, w tym głównie w obszarach produkcyjnych i okołoprodukcyjnych. – Firmy, które najbardziej potrzebują inżynierów, pochodzą z branż takich jak IT, farmacja, produkcja sprzętu medycznego, BHP, produkcja spożywcza. Natomiast najbardziej poszukiwanymi specjalistami są technolodzy i inżynierowie B+R z obszaru chemii oraz farmakologii, inżynierowie związani z automatyzacją produkcji oraz specjaliści do spraw nowych inwestycji. Rozwijają się również stanowiska wiążące się z wszelką optymalizacją (produkcji, logistyki, inwestycji) oraz role związane z ochroną środowiska. Potencjalny koniec pandemii nie przyniesie znaczącej zmiany tej sytuacji. Wręcz przeciwnie – rozwój, automatyzacja i informatyzacja wszelkich środowisk przyspieszyły i nie zwolnią tempa – przewiduje Karolina Grula, ekspert rynku pracy, rekruter stanowisk technicznych i inżynieryjnych w Manpower.

Istotnym źródłem wiedzy o oczekiwaniach pracodawców względem inżynierów są statystyki uczelnianych biur karier, w tym szczególnie uczelni technicznych. Jakie branże dominują w publikowanych na łamach ich stron ogłoszeniach? – Patrząc na oferty z polskiego rynku pracy, widać wyraźnie, że pierwsze miejsce nieprzerwanie należy do programistów. Co ciekawe, bez względu na kierunek studiów (czyli niekoniecznie tylko IT) blisko 80% użytkowników portalu Biura Karier Politechniki Warszawskiej zainteresowanych jest ofertami z obszaru programowania. Inne popularne kategorie ofert to wzornictwo przemysłowe i inżynieria oraz infrastruktura, sieci i telekomunikacja. Nie spada zainteresowanie kandydatami z branży budowlanej i pokrewnych. Inżynieria lądowa i konstrukcje znajdują się na czwartym miejscu pod względem popularności kategorii publikowanych ofert – mówi Julita Mucha, koordynator do spraw relacji z pracodawcami w Biurze Karier Politechniki Warszawskiej. – Ze strony pracodawców zainteresowanych organizacją wydarzeń skierowanych do kandydatów z Politechniki Warszawskiej najczęściej pojawiają się tematy dotyczące analizy danych oraz cyberbezpieczeństwa, co sporo mówi o ich oczekiwaniach w zakresie posiadanych przez pracowników kompetencji – dodaje Julita Mucha.

Inżynier jutra

Jak zwraca uwagę Anna Wicha, Head of Strategic Accounts Adecco EE & MENA, czasy, kiedy przez całą karierę wykonywało się jeden wyuczony zawód, odchodzą bezpowrotnie: – Obecni nastolatkowie w dużej części będą pracować w zawodach, które jeszcze nie istnieją. Te zmiany będą się nasilać wraz z rozwojem nowych technologii. Niemal gwarancję pracy daje dzisiaj również ukończenie studiów technicznych. Elektrotechnika, automatyka, robotyka, budownictwo, energetyka, elektronika, mechanika i budowa maszyn – to obecnie jedne z najlepszych edukacyjnych wyborów. Również ze względu na to, że po ukończeniu tych kierunków studiów zyskujemy solidną bazę, na podstawie której możemy rozwijać i rozszerzać kompetencje, wybierając konkretną specjalizację.

Pewne jest również, że najbliższych latach raczej nie zmieni się trend w zakresie zapotrzebowania na specjalistów z zakresu IT. – Coraz więcej firm wykorzystuje nowoczesne technologie w zakresie przetwarzania danych, w związku z tym brakować będzie programistów, inżynierów danych, analityków biznesowych, specjalistów od cyberbezpieczeństwa czy konsultantów SAP. Wśród specjalistów, na których wciąż rośnie zapotrzebowanie, warto wskazać Web Developera, odpowiadającego nie tylko za projektowanie serwisów i stron internetowych, ale także za ich kompleksową obsługę, w tym prowadzenie bazy danych czy wdrażanie dedykowanych aplikacji. Dużym zainteresowaniem rynku pracy cieszą się specjaliści Big Data – komentuje dr inż. Janusz Kolbusz, prodziekan Kolegium Informatyki Stosowanej w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie.

Inwestycja w kompetencje jutra

Eksperci rynku pracy są zgodni co do tego, że tzw. kompetencje twarde (wiedza i umiejętności techniczne) nie są wystarczające do zrobienia kariery w XXI wieku. Żyjemy bowiem w czasach, kiedy to efektywna współpraca (w tym na odległość) jest kluczowym elementem sukcesu każdej firmy. Dlatego niezależnie od branży w zamieszczanych ogłoszeniach pracodawcy od dawna podkreślają wagę umiejętności interpersonalnych u inżynierów. – Od kilku lat dostrzegamy w branży IT znaczącą zmianę, jeśli chodzi o wymagania dotyczące kompetencji miękkich. Coraz więcej pracodawców oczekuje od specjalistów z tego obszaru nie tylko doświadczenia i zaawansowanych umiejętności technicznych, jak jeszcze kilka lat temu, ale i rozwiniętych cech takich jak: komunikatywność, otwartość czy zdolność do pracy w grupie. Wynika to z faktu, że eksperci IT coraz częściej biorą udział w spotkaniach z klientami, gdzie takie umiejętności są po prostu niezbędne – podkreśla Małgorzata Krupnik, Sales, Operations & Delivery Team Manager IT Services w The Adecco Group.

Rozwój technologii i zdalnych form komunikacji poszerzył środowisko, w którym funkcjonujemy – coraz częściej przychodzi nam pracować nad projektem z osobami przebywającymi w różnych lokalizacjach. Przyczyną tego stanu rzeczy jest między innymi fakt, że wielu topowych pracodawców na polskim rynku to globalne korporacje, które pracują w oparciu o międzynarodowe zespoły złożone z pracowników mieszkających niekiedy na różnych kontynentach. – Do nieustannie atrakcyjnych na rynku pracy kompetencji w obszarze komunikacji i pracy w grupie doszedł wzrost znaczenia umiejętności współpracy w środowisku wielokulturowym. Wielozadaniowość, zarządzanie projektami, otwartość na nowe wyzwania i chęć ciągłej nauki – to obszary, które warto rozwijać w sobie, by stać się atrakcyjnym na rynku pracy – radzi Julita Mucha.

Wśród najbardziej pożądanych kompetencji u kandydatów do pracy z tytułem inżyniera wymienić możemy szeroko rozumianą elastyczność – umiejętność przystosowania się do zmian i otwartość na nie, zdolność szybkiego uczenia się oraz łatwość w łączeniu faktów. Wynika to z coraz bardziej kompleksowego charakteru pracy, który wymaga wykorzystywania wielu umiejętności jednocześnie. Mając to na uwadze, uczelniane biura karier prowadzą liczne projekty warsztatowe i doradcze w tym zakresie (często we współpracy z pracodawcami) – warto z nich skorzystać, by rozwijać umiejętności niezbędne w przyszłej pracy zawodowej.

Aby zwiększyć swoje szanse na pracę u najbardziej pożądanych pracodawców na rynku po uzyskaniu dyplomu, dobrze jest także jak najwcześniej przekonać się, jak wygląda codzienna praca w zawodzie inżyniera określonej specjalizacji. – Praktyki w firmach związanych z wybranym przez nas kierunkiem studiów z całą pewnością będą dużym atutem w rozwoju naszej kariery. Im więcej dowodów na konfrontację nabytej w ramach studiów wiedzy z realnymi oczekiwaniami pracodawców będziemy mieć w CV, tym atrakcyjniejszymi kandydatami staniemy się na rynku pracy. Wiele firm oferuje programy stażowe dla osób będących w trakcie studiów: warto zainteresować się takimi projektami, jeśli mamy ambicje i poważnie myślimy o swojej zawodowej przyszłości – radzi Karolina Grula.