O tym, w jaki sposób w planowaniu kariery może nam pomóc doradca zawodowy opowiada Ewelina Jednaka-Dąbrowska, doradca zawodowy z Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A.

Jakie są najważniejsze elementy, które należy wziąć pod uwagę planując swoją karierę jeszcze na studiach?

Ewelina Jednaka-Dąbrowska: Każdego roku polskie uczelnie opuszczają setki tysięcy absolwentów. Prawie wszyscy rozpoczynają wówczas poszukiwanie pracy – satysfakcjonującej, dobrze płatnej, najlepiej w renomowanej firmie. Kto wygrywa ten swego rodzaju wyścig? Najlepiej przygotowani w bardzo szerokim tego słowa znaczeniu. Bo to osoby, które już kilka lat wcześniej pomyślały o swojej przyszłości, czyli wyznaczyły cel i sporządziły plan jego realizacji. Mówi się, że osoby, które planują, osiągają więcej. Zanim jednak zacznie się planować, należy odpowiedzieć sobie na kilka pytań i zebrać pewną niezbędną ilość informacji na własny temat. Dlaczego mając na uwadze obecny rynek pracy, planowanie własnej ścieżki rozwoju zawodowego jest tak ważne? Młody, studiujący człowiek często nie wie, czym chciałby się zająć w przyszłości. Nie ma określonego celu zawodowego, bez którego trudno planować. Dzieje się tak dlatego, że wciąż powodem, dla którego wybiera się dany kierunek studiów, są sugestie rodziny czy znajomych, „moda” na studiowanie danego kierunku czy różnego rodzaju przypadki losowe, np. nie dostanie się na wymarzony kierunek. Obecny rynek pracy stawia duże wymagania, ale też dość szybko się zmienia. Dlatego planując, należy być elastycznym i przygotować się do być może koniecznych zmian – modyfikacji planu. Możemy bowiem zapomnieć o sytuacji, kiedy pierwsza praca była pracą na całe życie.

Na wstępie musimy dokonać analizy własnych umiejętności i predyspozycji zawodowych. Określamy swoje mocne i słabe strony, kwalifikacje, które już zdołaliśmy nabyć, kompetencje, które możemy sobie przypisać, wykorzystać w przyszłej pracy. Kiedy dokonamy już takiego bilansu, czas na określenie predyspozycji zawodowych i zebranie uzyskanych informacji w jedną całość, czyli wyznaczenie celu zawodowego. Mając wyznaczony cel, niezbędne jest zebranie pewnych informacji na temat rynku pracy, zwłaszcza o metodach i technikach, dzięki którym realizacja celu będzie możliwa. Chodzi zwłaszcza o tendencje na rynku pracy, źródła informacji o wolnych miejscach pracy, sposobach zdobywania doświadczenia zawodowego przez studentów, przygotowanie profesjonalnych dokumentów aplikacyjnych oraz przygotowanie się do rozmowy z pracodawcą. Znając metody i techniki realizacji planu, możemy przystąpić do jego szczegółowego opracowania. Mając określony wcześniej cel, należy zastanowić się nad krokami, jakie należy podjąć, aby cel mógł być zrealizowany w założonym przez nas czasie.

Przede wszystkim zdobywanie doświadczenia zawodowego już pod kątem przyszłej pracy. Po pierwsze, pozwoli to na zdobycie pewnych umiejętności, które są wymagane w danym zawodzie, a możliwe do osiągnięcia tylko w praktyce. Po drugie, pozwoli odpowiedzieć na pytanie czy pracą, którą planujemy wykonywać, jest rzeczywiście tym zajęciem, któremu chcemy się poświęcić, ponieważ o tym również można przekonać się tylko w praktyce. A na „próbowanie” po studiach jest już trochę za późno…

Możliwości jest wiele. Może to być praca w niepełnym wymiarze czasu, którą da się pogodzić z tokiem studiów, praca wakacyjna, ale przede wszystkim praktyki – obowiązkowe i dobrowolne, odbywane nawet w trakcie roku akademickiego. Kolejna forma to staże – płatne bądź bezpłatne, ale te najczęściej skierowane do absolwentów i studentów ostatnich lat. Dalej, wolontariat i szereg działań publicznych, w ramach których wolontariat może być odbywany, a które określa ustawa o wolontariacie i działalności pożytku publicznego. Ustawa pozwala na odbywanie wolontariatu w administracji publicznej – od urzędów miejskich i gminnych, po ministerstwa. To ważne zwłaszcza dla osób, które chciałyby zdobywać swoje doświadczenie w administracji, jednakże program studiów nie przewiduje dla nich obowiązkowych praktyk. I kolejna ważna sprawa, jeśli chodzi o aktywność zawodową studentów, to działalność w organizacjach studenckich. Ważna z punktu widzenia pracodawców, ponieważ właśnie działalność w organizacjach daje największą samodzielność, stwarza możliwość zarządzania projektami, koordynowania pracy innych osób, nawiązywania pierwszych biznesowych kontaktów. To umiejętności, które trudno będzie nabyć nawet podczas najlepszych praktyk. Kolejnym elementem, który należy uwzględnić przy planowaniu, jest określenie kwalifikacjipotrzebnych w przyszłej pracy. W tym miejscu należy podkreślić, że również w trakcie nabywania doświadczenia zawodowego, możemy zaobserwować, w jakie kursy i szkolenia należy inwestować, jakie kwalifikacje i umiejętności posiadają osoby już zatrudnione na stanowisku, które nas interesuje, oraz jak do niego doszły na swojej ścieżce kariery.

Doradztwo zawodowe to pewien proces, podczas którego doradca zawodowy pomaga swojemu klientowi w rozwiązywaniu problemów zawodowych, takich jak wybór zawodu lub jego zmiana czy poszukiwanie nowego zatrudnienia. Doradztwo zawodowe nie ogranicza się do jednej grupy zawodowej czy wiekowej – z usług doradcy mogą korzystać zarówno osoby młode, wkraczające na rynek pracy, mające problem z wyborem zawodu, ale też osoby z doświadczeniem zawodowym, które muszą zmienić zawód lub dostosować się do nowego, ze względu na zmiany zachodzące na rynku pracy. Doradca pomaga osobie nie posiadającej doświadczenia zawodowego w zaplanowaniu działań oraz poznaniu metod, umożliwiających podjęcie pierwszej pracy. Dysponuje też informacjami dotyczącymi możliwości dalszej edukacji, podnoszenia kwalifikacji poprzez szkolenia, które zwiększają szanse na zatrudnienie. Doradca pomaga też doświadczonemu pracownikowi, który chce lub musi dokonać zmiany zawodu, w dokonaniu przeglądu możliwości zatrudnienia, porównaniu posiadanych kwalifikacji z wymaganymi w danym zawodzie i sporządzeniu odpowiedniego planu zmiany zatrudnienia. Doradztwo zawodowe to proces, podczas którego doradca i klient pracują wspólnie nad rozwiązaniem problemu, analizując mocne i słabe strony klienta – mocne, aby móc je wykorzystać, słabe, aby mieć ich świadomość i móc nad nimi pracować.

Gdzie można skorzystać z usług doradcy zawodowego i czy takie porady są bezpłatne?

Z porady doradcy zawodowego można skorzystać w większości biur karier działających przy uczelniach, a także w każdym urzędzie pracy. […]. Porady, zarówno indywidualne, jak i warsztaty grupowe, są bezpłatne. Dodatkowo bezpłatnie z doradztwa zawodowego można skorzystać w instytucjach realizujących projekty z EFS, które w swoich projektach takie usługi przewidziały.

Z jakimi problemami, pytaniami zwracają się do doradcy zawodowego studenci?

Studentów zwracających się do doradcy zawodowego można podzielić na dwie grupy: pierwsza – wiem, co chcę robić, ale nie wiem jak, i druga – nie mam pomysłu na swoją przyszłość, ponieważ wybór kierunku studiów okazał się błędny lub był przypadkowy. Zdarzają się również i tacy, którzy mają gotowy plan, ale przychodzą z ciekawości, sprawdzić czy plan jest dobry. Ważne jest, aby przed spotkaniem z doradcą zawodowym, spróbować określić swój problem, zastanowić się, jaki jest cel wizyty. Dzięki temu doradca będzie mógł odpowiedzieć na potrzeby swojego klienta, a czas będzie spędzony bardziej owocnie.

Hmm, myślę, że najlepiej kierować się rekomendacją osób, które już z usług konkretnego doradcy zawodowego korzystały.