Do niedawna wiedza na temat rytmicznych zmian zachodzących w organizmie człowieka była domeną chronobiologii badającej naturę rytmów biologicznych człowieka i zwierząt. Badania te opisywały rytmy okołodobowe, istotne ze względu na przystosowanie do otoczenia, przede wszystkim w aspekcie fizjologicznym. Mniej natomiast zbadane były rytmiczne procesy psychiczne – poznawcze, emocjonalne i społeczne.

 

Chronopsychologia jest młodą dziedziną naukową – sama nazwa pojawiła się w 1983 roku – ale ma duży dorobek badawczy. Podstawowy zakres badawczy chronopsychologii obejmuje poszukiwanie prawidłowości i przejawów istnienia u człowieka cyklicznie powtarzających się zmian w procesach psychicznych i psychofizjologicznych – wyjaśnia prof. Ciarkowska.

 

Badania prof. Wandy Ciarkowskiej dotyczyły poszukiwania pory dnia, w której człowiek najskuteczniej wykorzystuje swoje możliwości poznawcze, a przede wszystkim – pamięć długotrwałą. Ten rodzaj pamięci ma szczególne znaczenie dla naszego przystosowania do otoczenia, gdyż właśnie w pamięci długotrwałej przechowywana jest wiedza potrzebna do radzenia sobie w życiu.

 

Wbrew potocznym poglądom, godziny poranne nie są optymalną porą ani dla procesów fizjologicznych, ani dla samopoczucia i wydolności intelektualnej człowieka – twierdzi prof. Ciarkowska. Okazało się, że najkorzystniejsze dla zapamiętywania i przechowywania informacji były godziny wieczorne. I to niezależnie od tego, czy badana osoba była typem „sowy” (chronotyp wieczorny), czy „skowronka” (chronotyp poranny).

 

Oznacza to, że godziny popołudniowo-wieczorne są tą porą dnia, w której ludzie najskuteczniej wykorzystują magazyn pamięci długotrwałej, gdyż wówczas umysł najefektywniej przetwarza informacje. Stwierdzono też, że osoby o preferencjach do aktywności wieczornej („sowy”) posiadają skłonności ekstrawertyczne, charakteryzują się większą podatnością na depresje oraz mają nasiloną potrzebę poszukiwania doznań.

 

To, co odróżnia Polaków od obcokrajowców, to chronotyp mężczyzn. Otóż w Polsce mężczyźni wykazują silniejszą niż kobiety tendencję do aktywności porannej. Nie wiadomo tylko, czy jest to wynik cech osobniczych, istniejących schorzeń, czy przystosowania społecznego.

 

 

Źródło: PAP