Z każdym rokiem zwiększa się poziom świadomości studentów w zakresie istotności zdobywania pierwszych zawodowych szlifów jeszcze w trakcie pobytu na uczelni. Coraz więcej młodych ludzi bierze udział w programach praktyk czy staży nie tylko ze względu na fakt, że przyszli pracodawcy kładą duży nacisk na doświadczenie zawodowe kandydatów, lecz również dlatego, że rozumieją, jak ważnym elementem rozwoju ich kariery są tego typu doświadczenia.

Powszechnie uważa się, że udział studentów w oferowanych przez firmy praktykach bądź stażach to typowa sytuacja win-win, czyli taka, w której obie strony (uczestnik i pracodawca) uzyskują korzyści oraz satysfakcjonujące dla nich rozwiązanie. – Okres studiów to czas na naukę, ale też na zdobywanie pierwszych doświadczeń zawodowych – przekonuje Magdalena Kwak-Wójcik, doradca zawodowy z Biura Karier UJ. – Praktyki i staże są doskonałą okazją, aby rozpocząć swoją karierę zawodową, poznać funkcjonowanie wybranej organizacji od środka oraz uczestniczyć w prawdziwym życiu firmy. Dzięki temu możemy przekonać się, czy dane miejsce pracy nam odpowiada, zweryfikować nasze wyobrażenia i sprawdzić, czy wykonywane zadania są na pewno tym, co chcielibyśmy robić. Warto zdobyć taką wiedzę jeszcze przed ukończeniem studiów – dodaje.

Oczekiwania versus rzeczywistość

Dojrzałe podejście do kariery zawodowej zakłada zdobycie świadomości zarówno w zakresie naszych preferencji, jak i oczekiwań pracodawców co do konkretnych umiejętności oraz kompetencji w interesującym nas obszarze. Zacznijmy od tego, czego potrzebują dzisiejsi pracodawcy. – Wymagają oni przede wszystkim wiedzy merytorycznej, szeroko rozumianego doświadczenia w branży, a także znajomości programów i narzędzi wykorzystywanych w określonej profesji – wylicza Joanna Smyrek, Client Manager w Hays Poland, i dodaje: – Warto jednak podkreślić, że cały czas na znaczeniu zyskują uniwersalne kompetencje miękkie. To od nich bowiem zależy, jak dany kandydat radzi sobie z zadaniami i wyzwaniami w pracy, czy pracuje efektywnie i osiąga założone cele. Mowa tutaj chociażby o znajomości języków obcych, zdolności komunikacji i analizy danych, a także o kompetencjach związanych z obsługą klienta.

Językami mówić będą

Z uwagi na pogłębiające się procesy globalizacyjne w gospodarce dla wielu firm bardzo ważne są dziś także kompetencje językowe kandydatów, przy czym język angielski, szczególnie w międzynarodowych organizacjach, traktowany jest obecnie jako podstawowa kwalifikacja. – Jeśli w coś inwestować, to w pierwszej kolejności w języki obce i liczba mnoga nie jest tu przypadkowa. Dziś sam język angielski często nie wystarcza. Szczególnie w sektorach bankowości, finansów, consultingu czy SSC/BPO dużą zaletą jest znajomość drugiego języka, najlepiej rzadziej spotykanego. W dodatku pracownicy z takimi umiejętnościami mogą liczyć na specjalne bonusy – zauważa Dominika Horbacz, starsza konsultant w zespole rekrutacji specjalistów Randstad Polska.

Świadomi na rynku pracy

Wszystkie wymienione powyżej umiejętności są w sposób naturalny przyswajane bądź weryfikowane podczas praktyk i staży u konkretnych pracodawców. – Dzięki tego typu doświadczeniu, opuszczając mury uczelni, absolwent potrafi poruszać się w środowisku biznesowym, współpracować i wyciągać wnioski z praktyki zawodowej – komentuje Joanna Smyrek. Ponadto kandydat, który w czasie studiów wykazywał postawę proaktywną, jest dla pracodawcy atrakcyjniejszy niż kandydat bez tego typu doświadczenia. – Pracodawca liczy na – chociaż minimalną – wiedzę praktyczną kandydata, jak i na rozeznanie tego, jak wygląda praca w podobnej organizacji. Pomaga to zapobiec nieporozumieniom bądź nieadekwatnym oczekiwaniom kandydata wobec organizacji, a także ułatwia proces onboardingu. Z drugiej strony, proaktywna postawa jest dla pracodawcy pewnym sygnałem o pożądanych cechach, o ambicji, motywacji czy zaangażowaniu danej osoby – komentuje dr Milena Gojny-Zbierowska, adiunkt w Katedrze Przedsiębiorczości Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Szansa na zatrudnienie

Dla wielu studentów jednym z argumentów przemawiających za podjęciem praktyki czy stażu jest wiara w to, iż po ich ukończeniu otrzymają od pracodawcy ofertę pracy. Czy rzeczywiście jest to dziś powszechne zjawisko? – Owszem, zdarza się, że praktykant lub stażysta już w czasie tych pierwszych miesięcy sprawdzi się i firma od razu zaproponuje mu zatrudnienie, lecz nie jest to standardowa praktyka – odpowiada Dominika Horbacz. – Mówi się o tym, że mamy rynek pracownika, natomiast należy pamiętać, że najtrudniej jest na nim poruszać się osobom bez doświadczenia zawodowego. Kandydatów, który dopiero startują z karierą, jest więcej niż tych z doświadczeniem, dlatego najlepsze firmy w pierwszej kolejności zwracają uwagę na to, co znajduje się w CV. Staże czy właśnie możliwość przejścia ze stanowiska stażysty na pełnoetatową rolę są tutaj bardzo pomocne.

Dodatkowe korzyści

Choć korzyści z udziału w praktykach i stażach studenckich oceniamy często z punktu widzenia czysto rynkowego czy ekonomicznego (zwiększenia swoich szans na lepszą pracę), warto spojrzeć na tę kwestię także z perspektywy rozwoju osobistego. Większość z nas wyboru kierunku studiów dokonała w młodym wieku oraz będąc w pełni świadomym swoich preferencji i predyspozycji zawodowych. Biorąc pod uwagę ten fakt, ale także to, iż studia wyższe pokrywają bardzo szerokie spektrum obszarów tematycznych, wybór specjalizacji, która byłaby najbliższa naszemu sercu, może okazać się wyzwaniem.

Tu w sukurs przychodzą nam właśnie praktyki i staże, które są znakomitą szansą na rozpoznanie własnych potrzeb w zakresie ścieżki kariery. – Praktyki studenckie mogą być dla studenta rozwojowe, gdyż pomagają mu już w trakcie nauki ukierunkować własne zainteresowania. Dzięki praktykom można nie tylko zweryfikować swoje wyobrażenie o pracy w określonym zawodzie, ale też doprecyzować, czym w istocie chce się zajmować po studiach i zacząć się w tej branży rozwijać jeszcze przed zakończeniem edukacji. Jest to niezwykle pomocne w wyborze przyszłego miejsca pracy zgodnego z naszą osobowością – podkreśla Joanna Smyrek.

Wyobrażenia a rzeczywistość

Udział w praktykach i stażach pozwala na obycie się z różnymi kulturami organizacyjnymi i oczekiwaniami pracodawców, a to, jak zwraca uwagę dr Milena Gojny-Zbierowska, może pomóc w ukształtowaniu dalszej ścieżki edukacyjnej: – Mam tutaj na myśli przemyślany wybór dodatkowych przedmiotów w toku studiów, fakultatywnych specjalności, kursów, szkoleń czy wykładów otwartych, a nawet wybór promotora pracy dyplomowej. Dzięki doświadczeniu zdobytemu w trakcie studiów można w bardziej świadomy sposób podejść do procesu edukacyjnego. Równoczesne studiowanie i zbieranie doświadczenia zawodowego pozwala na testowanie umiejetności w praktyce i pogłębianie wiedzy teoretycznej.

Z uwagi na to, że większość uczelni oferuje tryb nauki w systemie bolońskim (3 + 2), wcześnie realizowane praktyki i staże mogą stanowić świetną bazę do podjęcia decyzji w zakresie wyboru kierunku studiów magisterskich, a w przyszłości również studiów podyplomowych.

Podejmuj wyzwania

Choć istnieje bardzo wiele korzyści z udziału w praktykach czy stażach, u części studentów wciąż obserwować możemy opór przed podejmowaniem tej aktywności na własną rękę. Faktem jest, iż poza obowiązkowymi w ramach programu nauczania praktykami tylko niektórzy z nich decydują się aktywnie poszukiwać szansy na zdobycie pierwszych zawodowych szlifów u oferujących takie możliwości pracodawców. – Ważne, aby nie bać się aplikować na praktykę czy staż. One służą temu, aby się uczyć, więc nawet jeśli nie mamy wystarczającej wiedzy czy kompetencji, nabędziemy je podczas ich trwania. W praktyki możemy angażować się zarówno w roku akademickim, jak i w okresie wakacyjnym, kiedy jesteśmy zdecydowanie bardziej dyspozycyjni. A gdy zdecydujemy się na praktyki płatne (oferowane aktualnie przez wiele firm), będziemy mieć z tego dodatkowe korzyści w postaci podreperowania budżetu – zachęca Magdalena Kwak-Wójcik.

Na koniec warto podkreślić, że proaktywna postawa studentów, tak doceniana przez współczesnych pracodawców, przejawiać się może nie tylko odbywaniem praktyk czy staży zawodowych, ale także uczestnictwem w szkoleniach, warsztatach i programach wymiany międzynarodowej oraz działalnością w kołach naukowych czy organizacjach studenckich. – Wszystko to pozwala studentom na zdobycie i doskonalenie wiedzy oraz umiejętności, a także na rozwój kompetencji interpersonalnych. Dzięki temu stają się bardziej świadomi i sprawniej funkcjonują na rynku pracy. Ponadto podejmowanie takich działań pozwala na nawiązanie kontaktów z różnymi osobami (networking), co zwiększa kapitał społeczny – podsumowuje dr Monika Kućmierczyk, kierownik Centrum Karier i Współpracy z Absolwentami Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Beata Pałac