6 lutego do Kotliny Kłodzkiej zjadą fizycy z całego świata. Adepci będą mieli okazję uczyć się od najlepszych z najlepszych i przedstawić im własne badania. Tym razem Zimowa Szkoła Fizyki Teoretycznej będzie interdyscyplinarna. Z wykładów skorzystają także przedstawiciele nauk ekonomicznych i społecznych.

Do Lądka Zdroju na tydzień przyjedzie około 80 osób zainteresowanych narzędziami, jakie oferuje współczesna fizyka do opisu układów złożonych – zmieniających się w czasie w sposób trudny do przewidzenia, często niepowtarzalny i zależny od wzajemnych relacji między elementami układu.

Fizyka statystyczna pozwala stworzyć proste i użyteczne modele takich zjawisk jak ruch uliczny, rozprzestrzenianie się informacji w sieciach, epidemie, przepływ kapitału czy wymieranie gatunków biologicznych. Jej metody mogą posłużyć do zaplanowania ewakuacji ludzi z miejsca katastrofy i tłumienia rozruchów, do przewidywania zaburzeń równowagi ekosystemu czy dynamiki zmian demograficznych.

– Już od dawna wykorzystywano wyniki dotyczące przepływu cieczy do opisu ruchu samochodów czy pieszych. Teraz możemy zaprezentować dokładniejsze modele, w których tłum traktowany jest jako zbiór indywidualności. Nowe podejście umożliwia badanie m.in. takich zjawisk jak zatory czy niedostateczne wykorzystanie wyjść awaryjnych. Wcześniejsze modele na to nie pozwalały, bo wiadomo: ciecz się wszędzie wciśnie – mówi dr hab. Katarzyna Sznajd-Weron, szefowa 47. Zimowej Szkoły Fizyki Teoretycznej.

– Modele złożone z wielu oddziałujących aktorów, przez fizyków zwane modelami mikroskopowymi, są z powodzeniem stosowane w projektowaniu dróg i budynków użyteczności publicznej, a także do tworzenia scen batalistycznych w grach komputerowych – wylicza. – Obiecujące wydaje się też wykorzystanie prostych modeli układów złożonych do planowaniu strategii marketingowych, a nawet kampanii politycznych.

Wykładowcy zimowej szkoły to uczeni o światowej renomie z Europy i Stanów Zjednoczonych. Są wśród nich prawdziwe gwiazdy fizyki teoretycznej. W Lądku będzie można posłuchać m.in. prof. Josepha Indekeu z Katolickiego Uniwersytetu w Leuven, który ostatnio zajmuje się modelowaniem sieci społecznych. Ten znakomity uczony jest też wytrawnym dydaktykiem. Stworzył kabaret fizyczny, w którym poprzez żart, muzykę i formy teatralne przybliża widzom najbardziej intrygujące zagadnienia teorii kwantowej. Przyjedzie Sidney Redner, profesor Uniwersytetu w Bostonie, jeden z najwybitniejszych specjalistów od nierównowagowych procesów stochastycznych i Kim Sneppen, szef Centrum Modeli Życia Instytutu Bohra na Uniwersytecie Kopenhaskim.

Oprócz 2-3 godzinnych wykładów, które stanowią zasadniczą część programu, przewidziano czas dla młodych uczestników na przedstawienie swoich badań (w formie plakatu lub referatu) i na zasięgnięcie opinii starszych kolegów po fachu.

– Tegoroczna szkoła nie tylko pozwoli młodym fizykom poszerzyć wiedzę z nowej, interdyscyplinarnej dziedziny jaką jest modelowanie układów złożonych, ale będzie też okazją dla doświadczonych naukowców, aby udoskonalić swój warsztat i poznać nowe narzędzia badawcze – podkreśla Katarzyna Sznajd-Weron. – Szczególnie cieszy mnie udział przedstawicieli nauk społecznych i ekonomicznych, którzy w ostatnim czasie zainteresowali się możliwościami, jakie oferuje fizyka statystyczna.

Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Wrocławskiego organizuje zimowe szkoły od 1964 roku. Początkowo były to kameralne spotkania w Karpaczu. Stopniowo ich ranga, a z nią liczba uczestników – rosły, wykłady dawali nobliści. Od kilku lat miejscem spotkań jest Lądek Zdrój. Tegoroczną 47. Zimową Szkołę Fizyki Teoretycznej „Simple Models for Complex Systems” przygotował Zakład Dynamiki Nieliniowej i Układów Złożonych wraz z Katedrą UNESCO Studiów Interdyscyplinarnych UWr. Uczestnicy przyjadą w niedzielę 6 lutego do Wrocławia, skąd wieczorem autokar zawiezie ich do Lądka.