Wyniki sondy przeprowadzonej wśród użytkowników portalu rynekpracy.pl potwierdzają chęci i gotowość Polaków do zdobywania nowych umiejętności zawodowych w celu poprawy swojej sytuacji zawodowej. W związku z tym pojawia się pytanie, czy polskie uczelnie nie kształcą niepotrzebnie zbyt wielu humanistów, którzy później zmuszeni są do tzw. przekwalifikowania się i co zrobić, by tego uniknąć. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż humaniści posiadają bardzo „elastyczny” zawód. Młodzi ludzie po kierunkach humanistycznych odnajdują zatrudniania w wielu branżach. Ponadto, wiele uczelni idzie z duchem czasów i proponuje humanistyczne kierunki pozwalające od razu nabyć umiejętności zawodowe jak np. edytorstwo czy dziennikarstwo. Studia na Uniwersytecie Jagiellońskim kształcą w wielu takich zawodach – mówi Maglalena Kwak z Biura Karier UJ. Ponadto, jak zauważa Marta Żurowska, psycholog prowadząca Gabinet Psychologiczny adAlta, najistotniejsze jest to, byśmy wykonywali zawód zgodny ze swoimi preferencjami, ponieważ to właśnie pasja oraz studia dobrze dobrane pod względem naszych kompetencji są później gwarantem znalezienia odpowiedniej pracy. Tę teorię potwierdza Marta Piasecka, Kierownik Biura Karier Uniwersytetu Warszawskiego: Gotowość do przekwalifikowywania się powinna być permanentnym stanem każdego człowieka aktywnego zawodowo. Jeżeli jesteśmy otwarci na wiedzę, nowe wyzwania, łatwiej przychodzi wtedy zmiana stanowiska pracy, firmy jak również zawodu. Brak presji bezrobocia sprawia, że szukamy świadomie studiówpodyplomowych czy kursów. Sprawia nam to przyjemność, bo wynika z potrzeby uzupełnienia wiedzy i dążenia do samorozwoju. Niestety wiele osób uważa, że będą myśleć o przekwalifikowaniu się jak zostaną do tego zmuszeni przez zaistniałe okoliczności. Wtedy jest za późno, a frustracja sprawia, że wszelkie wybory są traktowane jak przymus, zło konieczne. Natomiast receptą na brak konieczności przekwalifikowania się jest według Daniela Bindy z L.Grant HR Consulting ciągły rozwój: Rynek pracy to w skrócie zbiór konkurujących ze sobą kompetencji. W związku z tym, jeżeli ciągle zwiększamy kompetencje w naszej specjalizacji to zawsze będziemy „wygrywać pracę” z gorzej przygotowanymi i raczej nie będziemy musieli myśleć o przekwalifikowaniu lub dodatkowym przeszkoleniu – mówi.

Kiedy myśleć i o przekwalifikowaniu?
Gdy wyuczony zawód nie daje perspektyw rozwoju, przekwalifikowanie zawodowe może okazać się drugą szansą na rynku pracy. Jak podaje Instytut Badania Rynku, przekwalifikowanie zawodowe zwiększa aż o 25% możliwość znalezienia zatrudnienia. W jaki sposób i kiedy należy pomyśleć o przekwalifikowaniu, jeśli nie proponuje nam tego pracodawca? Oczywistym rozwiązaniem, gdy po skończonych studiach nie możemy znaleźć zatrudnienia w swoim wyuczonym zawodzie, są studia podyplomowe. Ciągłego studiowania odradza jednak Magdalena Bartoszewska, doradca zawodowy: Podyplomówka powinna służyć do uzupełnienia swojej wiedzy po nabyciu pewnych doświadczeń zawodowych. A jak zdobyć doświadczenie zawodowe, jeśli bez przerwy się studiuje? – pyta retorycznie. Trzeba zatem znaleźć złoty środek. Kształcenie nie może zastąpić praktyki zawodowej, ale z kolei ciągłe wzbogacenie wiedzy i zwiększenie kwalifikacji jest postrzegane jako klucz do samorealizacji oraz stabilnej i dobrze rokującej przyszłości. Dobrym przykładem uczelni, która rozwija różne formy kształcenia ustawicznego, przede wszystkim studia podyplomowe oraz e-learning, jest Uniwersytet Warszawski. Od 2008 roku uczelnia z powodzeniem realizuje także projekt „Uniwersytet Otwarty”. UW proponuje bogatą – obecnie już ponad 160 programów – ofertę studiów podyplomowych, spełniających najwyższe europejskie standardy. Ciekawe i perspektywiczne propozycje znajdą zarówno osoby, które chcą podnosić swoje kompetencje i rozwijać się zawodowo, jaki i te, które planują przekwalifikowanie się lub zmianę profilu zawodowego. Studia dostosowane są do potrzeb rynku pracy. Pogramy w istotny sposób przyczyniają się do wzrostu kompetencji pracowników wszystkich szczebli. Wśród nowo powstałych studiów znaleźć można m.in.: studia prawa dowodowego, kryminalistyki oraz nauk pokrewnych, Public Relations w Instytucji Publicznej, Edukację Zdrowotną i Promocję Zdrowia w Szkole czy też Studia Varsavia-nistyczne. Od kilku lat UW wprowadza także nową formę studiów podyplomowych – studia internetowe. Realizowane są w oparciu o Centrum Otwarteji Multimedialnej Edukacji UW (COME), które na co dzień wykorzystuje nowe technologie komunikacyjne, multimedialne i informatyczne. COME prowadzi również zajęcia i kursy językowe przez Internet (www. come.uw.edu.pl).

Gdzie szukać pomocy?
Jeśli zdecydujemy się już, że przekwalifikowanie jest tym, co jest dla nas w danym momencie kariery zawodowej najlepszym wyjściem, warto zastanowić się, gdzie szukać pomocy. Na każdym etapie naszej kariery zawodowej warto spotkać się z doradcą zawodowym, który pomoże określić nasze oczekiwania, predyspozycje i posiadany potencjał. Na początek konieczne jest, by sprawdzić, w czym jesteśmy dobrzy. Warto również zgłosić się do ośrodków, które przeprowadzają testy predyspozycji zawodowych. Testy te pomogą określić, jaki zawód dana osoba powinna wykonywać. Pod uwagę brane są wiodące typy inteligencji, umiejętności społeczne i cechy charakteru –    mówi Ewa Wielgórska, specjalista ds. rynku pracy w portalu Ka-riera.pl. Trzeba pamiętać, że skutki błędnego wyboru kierunku studiów mogą mieć dalekosiężne skutki: Pominięcie przy wyborze kierunku studiów własnych możliwości i zasobów, kierowanie się jedynie modą bądź trendami na rynku pracy, może skutkować zarówno problemami z ukończeniem nauki, ciągu ostatnich 10 lat. Są zawody, które zniknęły z rynku pracy, są również takie, które powstały całkiem niedawno – podkreśla. Jeszcze w czasie studiów, gdy nie wiemy, w którą stroną powinna pójść nasza kariera, możemy odwiedzić uczelniane Biuro Karier, które w swych ofertach mają nie tylko szkolenia i praktyki, ale także bieżące dane dotyczące aktualnego zapotrzebowania na rynku pracy. Warto też skorzystać z tego, co daje nam członkostwo w Unii Europejskiej. Jak zwraca uwagę Daniel Bin-da z L.Grant HR Consulting: Wiele usług doradztwa oferowanych jest obecnie w ramach projektów unijnych. Takie formy zwiększania kompetencji, jakimi są szkolenia i kursy dofinansowane z funduszy unijnych, są interesujące i korzystne finansowo, zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika. Warto też zachować optymizm, jeśli zawód wykonywany czy wyuczony okazał się nieaktualny na rynku pracy: Trzeba patrzeć na przekwalifikowanie się jako na proces rozwoju, na szansę poszerzenia horyzontów. W Polsce to niestety wciąż jeszcze rzadki sposób myślenia. Prawda jest taka, ze to rynek pracy dyktuje warunki i zawsze może się zdarzyć, ze będziemy musieli zmienić pracę; zawsze natomiast najistotniejsze jest, aby nie stracić swojej indywidualności. Nie będziemy efektywni w zawodzie, jeśli go nie „czujemy” – mówi Marta Żurowska, psycholog, psychoterapeuta z Centrum Psychologiczno-Szkoleniowego
adAlta.

Jest wiele sposobów zarówno na w miarę bezbolesne przekwalifikowanie się, jak również uniknięcie tej konieczności pod warunkiem, że do swej kariery zawodowej podchodzimy poważnie i nie zdajemy się na ślepy los, rozpoczynając poszukiwanie wymarzonej pracy.

Beata Pałac