Wielu studentów musi borykać się nie tylko z problemem wygospodarowania odpowiedniej ilości czasu na naukę, ale również z zaplanowaniem w swoim budżecie wydatków na wynajęcie mieszkania i życie w dużym mieście. Odpowiedzią na finansowe bolączki są stypendia, czasem przybierające formę konkursów. Fundatorem programów stypendialnych jest obecnie nie tylko państwo, ale również sektor prywatny i pozarządowy. Stypendia oferowane przez różnego rodzaju fundacje czy firmy trafiają tam, gdzie pomoc państwa jest niewystarczająca lub do sektorów, do których ta z różnych powodów nie dociera. Może to być zarówno wsparcie dla uczniów z biednych gmin, jak i dla studentów uczelni niepaństwowych, którzy oprócz tego, że samodzielnie muszą opłacać studia, nie mogą liczyć na żadną pomoc socjalną.

Zasady przyznawania stypendium

Zasady przyznawania stypendiów różnią się w zależności od uczelni, jej środków finansowych oraz zasad, które nią rządzą. Mają one jednak kilka cech wspólnych. Każdy student może ubiegać się o kilka rodzajów stypendiów i korzystać z nich równocześnie. Warto jednak poznać parę podstawowych zasad. Nie można na przykład pobierać jednocześnie stypendium przyznawanego ministerialnie za wybitne osiągnięcia w nauce czy sporcie oraz stypendium naukowego. Łączna wartość stypendium pobieranego z budżetu państwa nie może przekraczać 90% najniższego zasadniczego wynagrodzenia asystenta w poprzednim miesiącu, ustalonego w przepisach o wynagradzaniu nauczycieli akademickich. Można pobierać stypendium socjalne, mieszkaniowe i na wyżywienie, ale tylko na jednej uczelni.

Niestandardowe stypendia

Stypendia naukowe oraz socjalne są przyznawane również przez organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia) oraz gminy. Niektóre z nich to: Program Stypendialny „Agrafka”, który służy wspieraniu aktywności uzdolnionej młodzieży spoza dużych centrów edukacyjno-kulturalnych, Program Stypendialny Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, który posiada kilka opcji. Projekt KOLUMB na przykład, przeznaczony jest dla młodych doktorantów studiujących za granicą, a projekt START, dla młodych badaczy zajmujących się określoną dziedziną nauki i odnoszących w niej pierwsze sukcesy. Inną formą pomocy studentom jest Program Moje Stypendium, który powstał jako program partnerski Fundacji Agory i Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce. Warto pamiętać, że pomoc materialną można uzyskać również od firm, które tworzą własne projekty wspierania studentów. Najbardziej znany jest program „Grasz o staż”, w którym udział mogą wziąć studenci trzeciego, czwartego, piątego roku oraz absolwenci. Z roku na rok powstają jednak nowe inicjatywy, jedną z nich jest program edukacyjny „Zagrzewamy do nauki” stworzony przez firmę Vatenfall Heat Poland oraz Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Kadrami i Business for Society. Przedsięwzięcie kierowane jest do studentów kierunków związanych z energetyką z terenów województwa mazowieckiego. Ma on na celu wsparcie edukacyjne oraz finansowe najzdolniejszych uczniów zainteresowanych branżą energetyczną. Kolejnym ciekawym program jest VENTURES, w ramach którego finansowane są innowacyjne projekty ze wszystkich dziedzin nauki, a ich wyniki mogą znaleźć zastosowanie w gospodarce. O takie stypendia mogą ubiegać się studenci przygotowujący prace magisterskie oraz doktoranci, absolwenci zatrudnieni na etatach naukowo-dydaktycznych.

Gotowi do startu… start, czyli o konkursach

Wiele instytucji i stowarzyszeń ogłasza konkursy, które mają na celu nagrodzenie najlepszych studentów w danej dziedzinie. Polska Akcja Humanitarna ogłosiła niedawno konkurs na najlepsze prace licencjackie oraz magisterskie obronione w latach 2008–2010, poruszające zagadnienia globalne i tematykę międzynarodowej współpracy rozwojowej. Jest on przeprowadzany w Polsce, Czechach, na Słowacji oraz na Węgrzech w ramach projektu „To Act You Have To Know”, wspieranego finansowo przez Unię Europejską. Preferowane są prace, które dotychczas nie były publikowane, a ich obrona mogła być przeprowadzona zarówno na uczelniach państwowych, jak i prywatnych. Termin nadsyłania prac z wypełnionym formularzem upłynie 31 stycznia 2010 r. W tym roku rusza też kolejna edycja Konkursu Stypendialnego im. Ewy Kazimierzowskiej-Cieszyńskiej dla młodych architektów, organizowanego przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Architektów Polskich. Prace mają dotyczyć twórczości architektonicznej w dziedzinie kompozycji otwartej.
Co roku pojawiają się nowe pomysły, by zachęcić nas do badań naukowych oraz zdobywania i poszerzania swojej wiedzy w danej dziedzinie. Warto więc śledzić informacje o nich na bieżąco, aby znaleźć konkurs ukierunkowany właśnie na nasze zainteresowania. Dzięki takim inicjatywom studenci mogą skupić się na rozwijaniu pasji, nie martwiąc się o finanse. Studencka kieszeń nie musi być pusta, bo konkursy te umożliwiają podreperowanie studenckich finansów. Dodatkowo bardzo często pozwalają sprawdzić swoje możliwości, nawiązać nowe znajomości, wymienić doświadczenia z innymi uczestnikami konkursu i zdobyć pierwsze doświadczenia zawodowe.
Możliwości stale rosną, gdyż obecnie z inicjatywą wychodzą nie tylko uczelnie, ale również fundacje i firmy prywatne. Im więcej pomysłów na wykorzystanie swojej wiedzy i umiejętności, tym większe szanse na wejście w życie zawodowe w sposób przedsiębiorczy i pewny.

 

Dobromiła Lis